Als ouder, verzorger of leerkracht weet je dat de ontwikkeling van de lees- en schrijfvaardigheid (ook wel geletterdheid) van een kind belangrijk is. Kinderen moeten bijvoorbeeld leren dat je gedrukte teksten in een specifieke richting leest. Dit bepaalt hoe we bijvoorbeeld een boek vasthouden. Dat klinkt voor ons allemaal logisch, maar hoe leer je dit je jonge kind nu aan? Weet je dat drukwerk een cruciale rol kan spelen in het stimuleren van dit proces? En dan bedoelen we dus niet alleen met het drukwerk in boeken, maar ook drukwerk op een kaartje, poster, t-shirt, in een appje of recept! Drukwerk is namelijk overal om je heen! We delen in dit blog hoe je de interesse voor drukwerk bij kinderen wekt tijdens alledaagse activiteiten!

Drukwerk heeft betekenis

Het is essentieel voor kinderen om te leren dat drukwerk niet zomaar willekeurige tekens zijn, maar dat het bestaat uit letters, woorden én leestekens die samen zinnen en verhalen vormen. Door kinderen te laten ontdekken dat woorden en zinnen op papier betekenis hebben, bouwen ze een goede basis voor het lezen en schrijven oftewel de geletterdheid op.

Lezen in een specifieke richting

Kinderen moeten daarnaast leren dat gedrukte teksten in een specifieke richting moet worden gelezen. Dit bepaalt de manier waarop we bijvoorbeeld een boek vasthouden en ook hoe we de bladzijden omslaan. Bij ons gaat dat inmiddels automatisch, maar hoe kun je een kind hierop wijzen op een leuke manier?

Hoe je drukwerk inzet om geletterdheid te stimuleren

Drukwerk vind je op potjes, kleding, posters en in folders, kranten, boeken en nog veel meer! We delen enkele algemene tips die je dagelijks bij drukwerk kunt toepassen om de interesse in geletterdheid bij een kind te vergroten;

• Wijs tijdens het voorlezen van een tekst de woorden aan:

Wanneer je de woorden die je voorleest met je vinger volgt, laat je een kind zien dat de woorden die je uitspreekt overeenkomen met de gedrukte woorden. Dit kan bijvoorbeeld bij een tekst in een prentenboek zijn, maar ook bij een appje van oma, een poster in een bushokje, een tekst op een t-shirt of een recept van een lievelingsgerecht van een kind!

• Spreek namen van letters uit terwijl je ernaar wijst:

Laat een kind kennismaken met het alfabet door de namen van de letters hardop uit te spreken terwijl je erop wijst. Bijvoorbeeld: “Hé, hier staat het woord ‘Boek’. Kijk, dat woord begint met de letter ‘B’!”

• Wijs leestekens aan:

Wijs op leestekens zoals vraagtekens en uitroeptekens en leg uit wat ze betekenen. Laat ook het verschil horen als je iets voorleest met een vraagteken of uitroepteken. Dit helpt een kind geschreven taal beter te begrijpen.

• Verken de elementen van een boek:

Laat een kind kennismaken met de voorkant van het boek, de titel en de namen van de schrijver en illustrator. Vertel dat wij lezen van links naar rechts en van boven naar beneden. Leg uit dat tekstballonnen in een bijvoorbeeld een boek, strip of afbeelding laat zien wat iemand zegt.

Alledaagse activiteiten om de interesse in drukwerk aan te wakkeren: oudertips!

Er zijn ontelbare alledaagse activiteiten voor thuis of op school waarbij je de ‘ontdekkingsreis’ naar drukwerk kunt stimuleren. Je hebt hier helemaal geen speciaal speelgoed, spelletjes of ander materiaal voor nodig.

Een paar voorbeelden van activiteiten waarbij je samen spelenderwijs aan de slag kunt met drukwerk:

Drukwerk tijdens het wandelen:

Tijdens het wandelen kom je allerlei drukwerk tegen, zoals namen van winkels en borden in het verkeer. Zet ze in tijdens een gesprekje met je kind:

• Wijs je kind onderweg bijvoorbeeld op verkeersborden. Wat zie je? Wat zou het betekenen? Waarom heeft een STOP-bord allemaal hoofdletters?
• Hoeveel woorden zie je op de poster in de bushalte?
• Wat is de naam van jullie straat? Waar kun je dat zien?

Drukwerk tijdens het boodschappen doen:

Een winkel hangt en staat natuurlijk vol met drukwerk; reclameposters, folders met aanbiedingen en verpakkingen van artikelen. We noemen wat voorbeelden die je kunt gebruiken in gesprek met je kind:

• Bekijk samen de reclamefolder; wijs de woorden in de folder terwijl je ze uitspreekt.
• Laat zien dat dezelfde letters er soms een beetje anders uit kunnen zien. De letter ‘a’ op de pindakaaspot ziet er misschien wel anders uit dan de ‘a’ op de verpakking van de hagelslag. Toch is het ook een ‘a’!
• Als je de zelf-scan gebruikt kun je laten zien dat het woord voor het artikel ook op het schermpje verschijnt wanneer je scant. Zo kun je zien of je wel het goede artikel betaalt.
• Hoe zie je wanneer de winkel geopend of gesloten is?

Drukwerk bij het kijken naar filmpjes op tv of de IPad

Jonge kinderen willen graag hun favoriete shows kijken op tv, Netflix of YouTube. Automatisch typ je dit vaak voor ze in wanneer je dit opzoekt. Gebruik dit moment juist om een kind bewust te maken van hoe dit werkt.

• Laat zien hoe je naar een bepaald programma zoekt in de digitale tv-gids: de woorden in die gids vertellen ons wat er vandaag allemaal te zien is. Wat komt er vanmiddag bijvoorbeeld allemaal op Disney+?
• Laat zien hoe je op Netflix of op YouTube kunt zoeken naar programma’s met het toetsenbord; ‘Ik zoek nu eerst de letter ‘P’ van Paw Patrol……Ah, hier zie ik hem.’ en je wijst de letter P aan. ‘Hé jouw naam begint ook met de letter P, Pien! Hoor je dat?’
• Sommige letters in een logo van een show worden op een grappige manier weergegeven, zodat de logo’s makkelijk door kinderen worden herkend. Zo zie je bijvoorbeeld een hondenpoot in de letter A van Paw Patrol!

Nog één belangrijke tip!

Met behulp van deze eenvoudige maar effectieve activiteiten, kun je dagelijks de interesse van je kind in drukwerk stimuleren en een sterke basis leggen voor lees- en schrijfvaardigheid. De allerbelangrijkst tip is hierbij wel, is dat je vooral de interesses van je kind hierin volgt en dat PLEZIER voorop staat! Haak dus wél in op de opmerking van je kind, maar laat niet direct al je kennis over drukwerk los. Dat kan teveel zijn, waardoor je kind juist interesse in het onderwerp verliest.  De kennis over drukwerk zal bij je kind stap voor stap groeien als je hier op een ‘natuurlijke’ en speelse wijze mee aan de slag gaat tijdens alledaagse momenten!

Heel veel plezier!!